Ministerstwo Kultury od poczatku lat 90. gromadzi dane na temat dóbr kultury utraconych z terenów Polski w granicach po 1945 r. oraz podejmuje działania mające na celu ich odzyskanie. W 1991 r. powołano Pełnomocnika Rządu do spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1996 r. do jego zadań należało w szczególności podpisywanie umów międzynarodowych dotyczących ochrony polskiego dziedzictwa kulturalnego za granicą, organizowanie poszukiwań utraconych dzieł sztuki i podejmowanie działań restytucyjnych.
W 2001 r. zniesiono Urząd Pełnomocnika, a jego zadania przejął Minister Kultury. Obecnie prace kontynuowane są przez Wydział Strat Wojennych w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych.
W latach 1998-2016 w MSZ działał Pełnomocnik Ministra Spraw Zagranicznych ds. Restytucji Dóbr Kultury, który prowadził polsko-niemieckie rozmowy rządowe.